Olivane Le Cam, deus Plounevez-Kintin
Olivane a gont deomp gant kalz a fent penaos ‘oa bet graet al lez dezhi pa ‘oa seitek vloaz, ha petra ‘oa buhez ur skoliadez-lise kostez Sant-Nikolaz d’ar poent-se.
Testenn e brezhoneg komzet notennet gant Lors Jouin :
Lors : Choñj ‘peus deus ar … ar wech kentañ ‘peus … ‘peus graet ar lez
Olivane : A ya joñj ‘m eus … ha ‘c’h it da c’hoarzhin ganin
Lors : C’hwi ‘peus graet ar lez d’ur paotr petramant ur paotr ‘neus graet … ‘neus graet ar lez dac’h ?
Olivane : O ‘oaran ket pi(v) n’eus graet lez d’an ell
Lors : Ha ‘ba ven ‘oé ze
Olivane : E ya c’hwi … c’hwi ya da lar’t din pi(v) n’eus graet lez d’un den me gowa din-m ‘oemp « d’accord « hom daou … « euh » lar’t mo’ dac’h lar’t ‘m eus ma mamm ‘gane war ‘r ruioù ha meurzh al lard ‘oè ‘ba Sant Nikolaz … ‘ba ‘r c’houlz-ze ‘vize tri dé heñ… a ya ya da sadorn d’ar sul ha d’ar meurzh … a ya pé d’ar sul ha de … d’al lun gowa din ‘vize ket tri dé ‘oè bop’ed ha ze oè ur « fête « bras ‘vel ‘vize gwelet gwechell ‘ba Rostren pé ‘vize … pé vize hanter-eost
Lors : Ya
Olivane : Bromen toud an traoù-ze zo disoc’h …ha manejou ‘oè, gou’ walc’h ‘rit « autos- tamponneuses » hag toud an traoù ha neu …’vel vize der … ‘vel ‘vé derc’hmat ‘ba « fête foraine » hag ‘greiz toud ‘moa kle’et un akordeon hag … hag er c’han mond in-dro … bon ma mamm ‘zo amañ red é din mont da lar’t bonjour deï kar ma n’aen ket da lar’ bonjour ma mamm ‘lare ‘vizen harzet d’hont ha ma mi’e ma …ma oare ma mamm-goz ‘oa bet ma mamm ‘ba ‘r vro ha ‘oen ket aet da lar’ bonjour da ma mamm ‘kle’en trouz memes mod gou’ walc’h ‘rit … sañset ‘oen da … d’ober ma zraoù ‘vel faota … red ‘oa … red ‘oa din boud ur plac’h ‘vel ‘faota gou’ walc’h ‘rit … hag e oen aet da lar’ bonjour deï ha noé reit ur bilhed din n’on ket kap da lar’t pesa’t priz é ze kin med … mil pé oaran ket ur … bilhed koa … a gouste ur bern arc’hant
Lors : A ya
Olivane : Ya un’ noé lar’t din « euh » in galleg ‘laran dac’h pé …in brezhoneg
Lors : Ya ya ‘vel faot dac’h
Olivane : « Ne dépense pas tout ça à la fête, hein, il faut donner quelque chose à ta grand-mère, mais on n’a pas d’fond d’caisse encore , on n’a pas … »
Lors : A ya
Olivane : « J’ai pas assez pour te donner » ‘m eus ket moneï ‘wac’h da reï dac’h med c’hoant noè da … da reï un dra bennaket memes din ‘vel faota koa heñ
Lors : Ya ya
Olivane : O, Olivane ‘oa eürus gant ze … c’hwi ‘gomz … d’hont d’ar « fête foraine » un tamm gwerz butun ‘vize reït demp toud koa heñ med … erc’hant ‘vize ket kalz … ha mi da breno tikeioù ‘vid mond ‘ba ‘n oto « tamponneuse » gant er monaï-ze apeupre toud ha ingalet ma c’hinterezed ‘oa deus e’ feurm ha kompagnez paotred deus Ker-an-drailh aze ‘oè daou baotr yaouank un tamm bihan kosoc’h ‘vitomp med ‘n om ana’m ‘ rimp toud koa heñ … hag Michel a a a setu me … me …’n hain ‘zo bet deit ma gwaz war-lerc’h hag eñ ‘oa un tamm « yéyé » hag ‘oé bet ‘ba Versailh dija gant e vamm ‘chom
Lors : A
Olivane : Ha ‘oè digourdioc’h ‘vid er re ell un tamm hou hou hou ha moé lar’t dañ « – Dis donc , tu veux pas faire mon chauffeur ? – Si ! » olala fier ‘ gou’ walc’h ‘rit da gas Olivane ‘ba ‘n oto « tamponneuse » ha derc’het mond ‘ba ‘n oto « tamponneuse » ‘pad eun (an) anderv ha da … ha da breno traoù da ‘n on regalo koa ‘ba ‘r « fête » ha aet da bal da noz, « casse-croûte » ha toud an traoù
Lors : A ya
Olivane : Ha setu m’om c’hientañ bet bouch mom’ ‘reït ‘ba bal meum’ reït ur pok ‘vel vé lar’t a a a a
Lors : A ya ?
Olivane : Ya ya ‘ba bal meurzh al lard ‘ba Sant Nikolaz ya
Lors : Ha pé oad ‘ oec’h ?
Olivane : Pesort oed oen ? o seitek vlé ‘gowa din ? ya, ya, med ‘m oa ket droed d’hont kalz d’ar bal, goar’ ‘ret …
Lors : Hmmm, hag eon ?
Olivane : Memes oed ‘oemp
Lors : Memes oed
Olivane : ‘oa ket ‘met daou dé ‘tredomp homp-daou ya ya ha mi ‘oè ‘ba skol ‘ba Sant-Brieg ha ‘n’on gowe interesantoc’h ‘vid er re ell gou’ walc’h ‘rit … ‘n’om gaow ‘raen fier un tamm eue ma kaouet ur paotr digourdi ze ‘oè epatant a a a ur paotr disallet…
Lors : Disallet !
Olivane : Ya … ‘giz-se ‘oa bet greit ‘n traoù !
Lors : A ya
Olivane : Ya
Lors : Hag …
Olivane : Ya ha d’ar zul …da zul meurzh al lard …da zul meurzh al lard … pe d’el lun ‘tale boud neuzen ‘oè ket kalz a dud ya … ‘oè ket kalz a dud ha aze ‘oa ur …ur ni da ma mamm gozh ‘chom ‘ba penn ell deus er … deus el « longère » aze ‘ba penn ell tre hag eñ ‘noa ur moto eñ ‘oa dija tromen uigent vlé delè boud-ian hag evo ‘rae mat kas a rae e gours (sa barque) un tamm hag mi ‘moè c’hoant d’hont da Sant-Nikolaz … med … mi ‘oè ‘ba skol ‘ba Sant-Brieg ‘moè ket ‘met un tamm « week-end », ‘giz-sen koa heñ
Lors : A c’hwi oè in pansion ?
Olivane : In pansion ‘oen ya hag ‘moa c’hoant d’hond da meurzh al lard ha ha ma c’hienderezed ‘ lare « euh » ur c’hienderv bian e oè hag e lare o me ‘ gaso ‘wac’h, moereb ‘lare da ma mamm gozh … me ‘ gaso Olivane da … a ya ‘ri ket ‘ri ket ‘lare hi voereb-eñ dañ ka’ c’hwi ‘vo mé’ ‘raok ti’t da gêr hag a reï un aksidant gant er moto-ze … Oooo ma mamm-gozh ‘lare moaien ‘zo d’o’r fiañs dañ memestra … ma lara ‘tigaso neï da gêr me ‘zo zur ‘tigaso neï da gêr … eñ ‘zo kap da voud sirius ma nê c’hoant da voud ‘lare ma mamm-gozh ma mamm-gozh ‘oè « autoritaire « un tamm hag ‘oare kes … kes an dud koa
Lors : Ya
Olivane : Ha setu ‘omp deit da … da Sant-Nikolaz med me ‘moa ket kaoued din ‘bet da … da gomz na da …da … interesant ‘vidon koa ‘moa ket ‘n’om blijet
Lors : A bon
Olivane : Nann … ha ‘moè goul’t gantañ ‘ba p’lac’h ‘oé Plumieux
Lors : Ya
Olivane : Ya « – c’est loin ? » ‘laren-me dañ « – oh non , c’est pas loin , pourquoi ? Qu’est-ce que tu veux aller fout’ là-bas ? – Ben mes copines sont là-bas ! » pujur ‘oan ‘ba skol ‘ba Sant-Brieg ‘tesko er vicher … kemenerez « et tu veux aller là-bas ? » Ale, war ‘r moto !
Lors : Ale demp !
Olivane : O « ouais », aet war ‘r moto na kask na … in sae, ale hop ha ‘ba ‘n amzer !
Lors : In sae ?
Olivane : O ya a a a a ha talennaoù bian ha toud a a a aet er gekenn da vala ha da Plumieux ha goar a raen puijur an « adolescentes « goar’ ‘ret ‘lara toud o c’hontaoù un tamm hag ‘oè ur jukboks ‘ba bourk hag ‘nom gaowaint enañ toud er re yaouank deus… deus … deus an dechenn-ze koa heñ … mi ‘lare ‘ on entendra la musique sur la place , tu sais pas où c’est«med da greiz toud momp kle’et er muzik ha aet sa ‘r bistro-ze ha momp kaouet toud ma c’hopinezed enañ ha tromenet an andervez n’eur dañsel ha …ha
Lors : Ha konto
Olivane : C’hoarzin ha konto ya … kontant da voud greit eun droien un tamm eu Med aonig oen memestra ‘blije ket … ‘blije ket din ober re a droioù, ‘oen ket hardiz ‘vid ober ze … ‘oen ket hardiz nann … hag me ‘wele Dede « euh » ‘vizè greit deus er c’hienderv-ze evo mat a rae … me ‘wele bokaoù ‘dec’hen ‘mont war dies bier bier olala ‘benn ‘fin ma gopinezed ‘lare din « dis-donc il met d’dans ton cousin là ! » hm hm
Lors : Ya
Olivane : Ha ‘ greiz toud me ‘wele ‘nañ ‘savo i … i roched « eh, à la maison ! » bon hag « gaz à fond ! », goar’ ‘ret ‘tont da gêr ha pe ‘oemp ‘tromen ‘ba Sant-Jelven war hent … war hent Loudiag
Lors : Ya
Olivane : ‘oè or … on treñ ‘ dromene enañ ‘raok ze ‘rae un tamm « bosse » ‘oè da dreujo an hent goar’ ‘ret
Lors : Ya
Olivane : « Accroche-toi ! », ‘lare « accroche-toi ! » a a a puijur ‘oè mond e rae bion ha noé aon ve’en bet koue’et pé un dra bennek, « accroche-toi ! » ‘lare-ian, a pé oemp aï ‘ba ‘ba gêr aon ‘noè vi’emp bet aï re divezat puijur mamm ma mamm-gozh noè laret an eur demp da arruet deus Sant-Nikolaz
Lors : Hmm hmm da bed eur ‘na lar’t
Olivane : O seizh eur pe un dra bennak giz-zen ‘oa laret ya … mad ‘oè ‘vid tromen an andervez
Lors : Ya
Olivane : Ya hag ‘na … aze ‘oè ur vontenn … ur chleuñ ma peus c’hoant ‘ oè ‘ba … ‘ba tu ‘raog an ti ‘ba bord an hent azen
Lors : Ya
Olivane : hag ‘oa ket « glissière de sécurité » na mann ‘bet d’er c’hours-ze, ‘met ur vontenn ‘oè ‘vel ‘vize lar’t … ha toud re Kerpro’st … « euh » ma mamm-gozh, ma moereb Tine, moerebezed Dede ma peus c’hoant, ha toud ‘oaint war vordienn ‘c’hortez … ar re-ze ‘gle’e trouz er moto deus pell ha ma mamm-gozh ‘oè kontant … lar’t ‘moè dac’h ne’e digaset neï da gêr ha aï é d’an eur … c’hoezh ‘po droed da gas neï de vala … nim ‘c’hoarzaemp hom-daou ‘lar’ mar behe goaret p’lac’h ‘omp bet … ‘ba Plumieux hmm hmmm…
Lors : Hmmmm
Olivane : Mehe bet kle’et baon kanfantenn c’hoezh ‘c’hit da vala zur ‘wac’h
Lors : A a a a
Olivane : Med m’eus ket bet laret deï james
Lors : A nann
Olivane : Nann m’eus ket bet laret deï nann nann
Lors : Na Dede eu
Olivane : O nann o nann n’é ket bet gwerzhet an traoù, o nann
Testenn e brezhoneg skrivet adlennet gant Francis Favereau :
Lors : Soñj ho peus diouzh ar… ar wech kentañ ho peus… ho peus graet al lez
Olivane : A ya soñj am eus… hag ez it da c’hoarzhin ganin
Lors : C’hwi ho peus graet al lez d’ur paotr peotramant ur paotr en deus graet… en deus graet al lez deoc’h ?
Olivane : O ne oaran ket piv en deus graet lez d’an all
Lors : Hag e-barzh e-menn e oa se
Olivane : Mes ya… c’hwi… c’hwi a ya da lâret din piv en deus graet lez d’an den, me a gav din-me e oamp « d’accord » hon-daou… « euh » lâret ‘m boa deoc’h… lâret ‘m eus ma mamm a gane war ar ruioù ha Meurzh al Lard a oa e-barzh Sant Nikolaz… e-barzh ar c’houlz-se a veze tri deiz heñ… a ya ya da sadorn d’ar sul ha d’ar meurzh… ha ya pe d’al lun ha da… d’al lun a gav din ne veze ket tri deiz e oa bepred ha se a oa ur « fête » bras evel a veze gwelet gwechall e-barzh Rostrenn pa veze… pa veze Hanter-eost
Lors : Ya
Olivane : Bremañ tout an traoù-ze a zo disoc’h… ha manejoù a oa a oarit « autos-tamponneuses » ha tout an traoù neuze… evel a veze dalc’h… evel a vez dalc’hmat e-barzh « fête foraine » hag a- greiz-tout am boa klevet un akordeon hag… hag ar c’han mont en-dro… bon ma mamm a zo amañ ret eo din mont da lâret « bonjour » dezhi kar ma n’aen ket da lâret « bonjour » ma mamm a lâre e vezen harzet da vont ha m’am bije ma… ma oare ma mamm gozh e oa bet ma mamm e-barzh ar vro ha ne oan ket aet da lâret « bonjour » da ma mamm e kleven trouz memes mod a oarit… sañset e oan da… d’ober ma zraoù evel a faot… ret e oa… ret e oa din bezañ ur plac’h evel a faot, a oarit… hag e oan aet da lâret « bonjour » dezhi hag he doa roet ur bilhed din n’on ket kap da lâret peseurt priz eo se ken mes… mil pe ne oaran ket ur… bilhed koa… a gouste ur bern arc’hant
Lors : A ya
Olivane : Ya hag en doa lâret din « euh » e galleg a lâran deoc’h pe… e brezhoneg
Lors : Ya ya evel e faot deoc’h
Olivane : « Ne dépense pas tout ça à la fête hein, il faut donner quelque chose à ta grand-mère, mais on n’a pas de fond de caisse encore , on n’a pas… »
Lors : A ya
Olivane : « Je n’ai pas assez pour te donner » « n’am eus ket moneiz a-walc’h da reiñ deoc’h » mes c’hoant he doa da… da reiñ un dra bennaket memes din evel a faot koa heñ
Lors : Ya ya
Olivane : O Olivane a oa eürus gant se… c’hwi a gomz… da vont d’ar « fête foraine » un tamm gwerzh-butun a veze roet deomp tout koa heñ mes… arc’hant ne veze ket kalz… ha me da brenañ tikejoù evid mont e-barzh an « auto-tamponneuse » gant ar moneiz-se apeupre tout ha ma c’henitervezed a oa diouzh ar feurm ha kompagnunezh paotred Kêr an Trali aze e oa daou baotr yaouank un tamm bihan koshoc’h evidomp mes en em anaout a raemp tout koa heñ… hag Michel a a a setu me… me… an hini a zo bet deuet ma gwaz war-lerc’h hag eñ a oa un tamm « yéyé », hag e oa bet e-barzh Versailles dija gant e vamm o chom…
Lors : A
Olivane : Hag e oa digourdioc’h evit ar re all un tamm hou hou hou hag em boa lâret dezhañ « – Dis-donc, tu veux pas faire mon chauffeur ? » « – Si ! » olala fier a oarit da gas Olivane e-barzh an « auto-tamponneuse » ha dalc’het da vont e-barzh an « auto-tamponneuse » e-pad an enderv ha da… ha da brenañ traoù d’en em regalañ koa e-barzh ar « fête » hag aet d’ar bal d’an noz « casse-croûte » ha tout an traoù
Lors : A ya
Olivane : ha setu hon c’hentañ bouch hon eus roet e-barzh ar bal, hon c’hentañ pok evel a vez lâret a a a a
Lors : A ya
Olivane : Ya ya, e-barzh bal Meurzh al Lard e-barzh Sant Nikolaz ya
Lors : Ha pe oad e oac’h ?
Olivane : Peseurt oad e oan ? o, seitek vloaz a gav din ? ya, ya, mes n’em boa ket droad da vont kalz d’ar bal, gou(zou)t a oarit
Lors : Hmm hag eñ
Olivane : Memes oad e oamp
Lors : Memes oad ?
Olivane : Ne oa ket nemet daou deiz etredomp hon daou ya ya ha me a oa e-barzh ar skol e-barzh Sant-Brieg hag en em gave interesantoc’h evit ar re all a oarit… en em gav’ a raen fier un tamm ivez am boa kavet ur paotr digourdi, se a oa epatant a a a, ur paotr disallet !
Lors : Disallet
Olivane : Ya … e-giz-se e oa bet graet an traoù
Lors : A ya
Olivane : Ya
Lors : Hag
Olivane : Ya ha d’ar sul, da sul Meurzh al Lard… da sul Meurzh al Lard… pe d’al lun e tlee bezañ neuze ne oa ket kalz a dud ya… ne oa ket kalz a dud hag aze e oa ur… un ni(z) da ma mamm-gozh o chom e-barzh ar penn all eus ar… eus al « longère » aze, e-barzh ar penn all tre, hag eñ en doa ur moto eñ e oa dija tremen ugent vloaz a dle bezañ-eñ hag evañ a rae mat kas a rae e gours (sa barque) un tamm ha me am boa c’hoant da vont da Sant Nikolaz… mes me a oa e-barzh skol e- barzh Sant Brieg ne’m boa ket ‘met un tamm « week-end » e-giz-se koa heñ
Lors : A c’hwi a oa e pañsion ?
Olivane : E pañsion e oan, ya, hag em boa c’hoant da vont da Meurzh al Lard, ha, ha ma c’henitervezed a lare « euh » ur c’henderv bihan e oa hag a lâre… o me a gaso a-walc’h moereb a lâre da ma mamm-gozh… me a gaso Olivane da… a ya ne ri ket ne ri ket a lâre e voereb-eñ dezhañ, kar c’hwi a vo mezv a-raok e teuoc’h hag e raio un aksidant gant ar moto-se… o o o o ma mamm-gozh a lâre « Moaien zo d’ober fiziañs dezhañ memes tra… ma lâr e tegaso anezhi d’ar gêr… eñ a zo kap da vezañ sirius mar ‘n dez c’hoant da vezañ » a lâre ma mamm-gozh, ma mamm- gozh a oa « autoritaire » un tamm, hag a oare kas… kas an dud koa
Lors : Ya
Olivane : Ha setu ez omp aet da… da Sant Nikolaz mes me ‘moa ket kavet den ebet da… da gomz na da… da… interesant evidon koa n’em boa ket en em blijet
Lors : A bon
Olivane : Nann… hag am boa goulennet gantañ e-barzh pelec’h e oa Plumieux
Lors : Ya
Olivane : Ya « – C’est loin ? » a lâren-me dezhañ « – Oh non , c’est pas loin pourquoi ? Qu’est-ce que tu veux aller foutre là-bas ? » « – Ben , mes copines sont là-bas » peogwir e oan e-barzh skol e-barzh Sant Brieg o teskiñ ar vicher… kemenerez « – Et tu veux aller là-bas ? » ale, war ar moto !
Lors : Ale deomp !
Olivane : O « ouais » aet war ar moto hep kask na… e sae, ale, hop hag e-barzh an amzer !
Lors : E sae ?
Olivane : O ya, a a a a, ha talonoù bihan ha tout; a a a aet ar gekenn da vale ha da Plumieux ha goar’ a raen… peogwir an « adolescentes » gou(zou)t a oarit, a lâr tout o c’hontoù un tamm hag e oa ur juke-boks e-barzh ar bourk hag en em gavent eno tout ar re yaouank deus… deus… deus an dachenn-se koa heñ… me a lâre « On entendra la musique sur place » « Tu sais pas où c’est » mes da greiz tout hon eus klevet ar muzik hag aet sag ar bistro-se hag hon eus kavet tout ma c’hopinezed eno ha tremenet an endervezh en ur zañsal ha… ha…
Lors : Ha kontañ
Olivane : C’hoarzhin ha kontañ… ya kontant da vout graet un droienn un tamm ivez… mes aonik e oan memestra… ne blije ket… ne blije ket din ober re a droioù ne oan ket hardizh evit ober se… ne oan ket hardizh nann… ha me a wele Dede « euh » e veze graet deus ar c’henderv-se evañ mat a rae… me a wele bokoù ‘talc’hen mont war-diaz, bier, bier, olala, a-benn ar fin ma gopinezed a lâre din « Dis-donc il met dedans ton cousin-là » hm hm
Lors : Ya
Olivane : Hag a-greiz-tout me a wele anezhañ o sevel e… e roched « eeeh à la maison » bon ha « gaz, à fond » gou(zou)t a oarit, o tont da gêr ha pa oamp o tremen e-barzh Sant Jelven war hent, war hent Loudieg
Lors : Ya
Olivane : E oa ur… un treñ a dremene eno a-raok… se a rae un tamm bos e oa da dreuzañ an hent gou(zou)t ‘walc’h a rit
Lors : Ya
Olivane : « Accroche-toi ! » a lâre, « Accroche-toi ! » a a a peogwir e oa… mont a rae buan hag en doa aon e vijen kouezhet pe un dra bennak, « Accroche-toi ! » a lâre-eñ, ha pa oamp erruet e-barzh e-barzh ar gêr aon en doa e vijemp bet erruet re diwezhat peogwir mamm… ma mamm-gozh he doa lâret an eur deomp da erruiñ eus Sant Nikolaz
Lors : Hmm hmm da, bet eur he doa lâret ?
Olivane : O seizh eur pe un dra bennak e-giz-se e oa lâret ya… mat e oa evit tremen an endervezh
Lors : Ya
Olivane : Hag euh, neuze, aze oa ur vontenn, ur c’hleuz, ma ‘peus c’hoant a oa e-barzh tu-raok an ti e-barzh bord an hent aze
Lors : Ya
Olivane : Ha ne oa ket « glissière de sécurité » na mann ebet d’ar c’houlz-se nemet ur vontenn e oa… evel e veze lâret… ha tout re Kerprovost… « euh » ma mamm-gozh ma moereb Tine moerebezed Dede m’ho peus c’hoant ha tout e oant war ar vordienn o c’hortoz… ar re-se a gleve trouz ar moto eus pell ha ma mamm-gozh a oa kontant… « Lâret ‘m boa deoc’h en dije degaset anezhi d’ar gêr hag erruet eo d’an eur… c’hoazh ho po droad da gas anezhi da vale »… ni a c’hoarzhe hon-daou lâr… mar bez gouiet pelec’h omp bet… e-barzh Plumieux hmm hmm
Lors : Hmm hmm
Olivane : Am befe klevet « Baoñ, kanfantenn, c’hoazh ez eoc’h da vale sur awalc’h »
Lors : A a a a a
Olivane : Mes ne’m eus ket lâret dezhi james
Lors : A nann
Olivane : Nann n’am eus ket bet lâret dezhi nann nann
Lors : Na Dede ivez ?
Olivane : O nann o nann n’eo ket bet gwerzhet an traoù o nann !